Rys historyczny
Początki historii straży pożarnej w Janowie Lubelskim sięgają jeszcze czasów rozbiorów Polski. Dokumenty świadczące o dokładnej dacie jej powstania spłonęły w czasie masowego pożaru w 1921 roku. O wielkości pożaru świadczy fakt, iż spłonęło wówczas 340 domów co stanowiło 50 % zabudowy miasta.
Stowarzyszenie Ochotniczej Straży Pożarnej w Janowie Lubelskim powołano w
1905 r.
Od 1921 roku siedzibą Ochotniczej Straży Pożarnej w Janowie Lubelskim była remiza położona przy ulicy Szewskiej. Początkowo jednostka dysponowała ręczną sikawką, którą czerpano wodę z cieków wodnych do beczki czterokołowej oraz dwoma wozami konnymi do przewozu sprzętu i strażaków.
P
oczątki motoryzacji sięgają 1930 roku, kiedy to ze środków własnych OSP zakupiła pierwszą motopompę. W 1931 roku posiadała już na swoim wyposażeniu samochód marki Opel przystosowany do celów pożarniczych. Innym ważnym faktem w historii tutejszej OSP było założenie w 1927 roku orkiestry dętej. Orkiestra działała do czasu wybuchu II wojny światowej.
II Wojna Światowa rozpoczęła się w Janowie Lubelskim bombardowaniami lotniczymi, które spowodowały, zniszczenia i spalenia w 90% zabudowy miasta. W ich gaszeniu brała udział miejscowa straż pożarna.
Całą okupację straż pożarna pełniła swoje obowiązki, Wielu członków straży zasiliło szeregi konspiracji, oraz podziemnych organizacji zbrojnych narażając się na konsekwencje okupanta. Wielu druhów za swoją działalność trafiło do obozu w Oświęcimiu.
Ze względu na położenie miasta wśród „ Lasów Janowskich „ na terenie tym działało wiele organizacji konspiracyjnych. Janowscy strażacy chronili miejscowe organizacje poprzez wcześniejsze ich ostrzeganie o zamiarze dokonywania rewizji. Pełnili również warty, które miały na celu zwiększenie bezpieczeństwa mieszkańców miasta oraz możliwość wcześniejszego ich ostrzegania o planowanych przez okupanta łapankach.
W pierwszych latach powojennych OSP zakupiła ze środków społecznych samochód marki „ Renault”, który został przystosowany dla potrzeb gaśniczych. Mimo braków w wyposażeniu technicznym strażacy prowadzili działalność operacyjną na poziomie, na jaki pozwalało im wyszkolenie i posiadany sprzęt pożarniczy.
Organizatorem Powiatowej Komendy Straży Pożarnych w Janowie Lubelskim był asp. poż. Bronisław Różański stanowisko komendanta objął z dniem 1 stycznia 1956r. Z tą sama datą z dniem 1 stycznia 1956 roku powiat janowski został reaktywowany ( W 1941 roku siedzibę władz powiatowych hitlerowcy przenieśli do Kraśnika. Janów Lubelski powiatem został ponownie w 1956 roku ) i decyzją ówczesnego Komendanta Wojewódzkiego Straży Pożarnych w Lublinie powołano Komendę Powiatową Straży Pożarnych w Janowie Lubelskim. Głównym zadaniem Komendy Powiatowej Straży Pożarnych jako organu administracji państwowej była organizacja całokształtu ochrony przeciwpożarowej na podległym jej terenie, w tym tworzenie nowych jednostek OSP, ich szkolenie i wyposażenie w sprzęt pożarniczy, budowa strażnic pożarnych i urządzeń zaopatrzenia wodnego, organizacja ćwiczeń i zawodów OSP, kontrola bezpieczeństwa pożarowego i zakładów pracy, organizacja walki z pożarami i innymi klęskami żywiołowymi.
Taki stan prawny ze zmianami w różnym zakresie trwał do 1 lipca 1992 r. do czasu wprowadzenia w życie nowej ustawy o ochronie przeciwpożarowej i utworzenie struktur Państwowej Straży Pożarnej.
Biuro Komendy mieściło się początkowo w budynku prywatnym przy
ul. Bialskiej, wiosną 1958 r. przeniesione zostało do nowo wzniesionego budynku Powiatowej Rady Narodowej przy ul. Zamoyskiego. ( obecnie Urząd Miasta )
Tak zwana „dyżurka” łącznie z magazynkiem komendy mieściła się początkowo w dwóch niewielkich pomieszczeniach starego budynku, a sprzęt pożarniczy garażowano w starej drewnianej szopie. W drugiej połowie 1958 roku z inicjatywy miejscowej OSP rozpoczęto budowę strażnicy przy ulicy Długiej ( obecnie ulica Piłsudskiego obecna siedziba KP PSP ), w której miała mieć siedzibę Komenda Powiatowa. W chwili powstania Komenda Powiatowa posiadała na wyposażeniu motocykl WFM oraz rower zaś miejscowa OSP dysponowała samochodem pożarniczym Star 20 jak również samochodem Renault.
Obowiązki Komendanta Powiatowego Straży Pożarnej od 30 października 1958 do 30 kwietnia 1959r. sprawował starszy strażak Bronisław Gorzelewski.
W dniu 2 maja 1959r. na stanowisko Komendanta Powiatowego Straży Pożarnych powołany został asp. poż. Henryk Dyguś, skierowany tu przez płk. poż. Mieczysława Stylskiego Komendanta Wojewódzkiego Straży Pożarnych w Lublinie.
W chwili reaktywowania powiatu janowskiego 1956 r. na jego terenie istniało 20 jednostek OSP, w tym 1 jednostka typu S ( OSP Janów Lubelski), pozostałe dziewięć jednostek OSP ma na swoim wyposażeniu motopompy, w tym osiem jednostek posiadało stare i nietypowe motopompy; pozostałe straże wyposażone były w sikawki ręczne. Dzięki zaangażowaniu pracowników Komendy Powiatowej Straży Pożarnych w okresie następnych lat nastąpił intensywny rozwój ochotniczych straży pożarnych w powiecie, których stan w 1970 roku wynosił 64 straże. 14 z nich na swoim wyposażeniu posiadało już samochody pożarnicze, bądź zastępcze. Do czasu wprowadzenia nowego podziału administracyjnego w 1975 roku ilość OSP zmotoryzowanych zwiększyła się do liczby 19.
Istniejące wcześniej i nowopowstające jednostki OSP posiadały bądź też budowały w pierwszych latach powojennych w większości drewniane remizy strażackie . Początek wznoszenia murowanych strażnic na naszym terenie sięga lat 1957, 1958. Wtedy to wybudowano strażnice w Godziszowie III, w Wólce Ratajskiej i Branewce, w latach 1959- 1960 zaś w Kawęczynie i Potoczku. W okresie 1961/1975 wybudowano w powiecie i oddano do użytku 23 strażnice, natomiast w układzie województwa tarnobrzeskiego 11 nowych strażnic OSP.
W 1959 roku wskutek długotrwałej suszy tego lata w powiecie powstało wiele groźnych pożarów. Największy z nich wybuchł 6 październik we wsi Krzemień I podczas, którego spaleniu uległo 48 budynków. W czasie 27 powstałych w tym roku pożarów spaleniu uległo 96 budynków.
W 1960 roku Powiatowa Komenda Straży Pożarnej otrzymała z Wojewódzkiej Komendy Straży Pożarnych w Lublinie motocykl M- 72 z wózkiem .
Już w 1961 r. biuro Komendy zostało przeniesione do niewykończonej strażnicy pożarnej. Samochody pożarnicze OSP i motocykle KP SP znalazły się w nowych garażach budowanej w dalszym ciągu strażnicy pożarnej.
Na dzień 31 grudnia 1968 roku w PKSP zatrudnionych było 14 funkcjonariuszy z tego 2 oficerów, 2 podoficerów i 8 kierowców, jak również 1 pracownik cywilny i 1 palacz c.o. W powiecie zarejestrowanych było 58 jednostek OSP w tym 3 zakładowe.
Kolejny nieparzysty 1971 rok daje o sobie znać wzmożoną palnością. W powiecie notuje się 51 pożarów. Spaleniu uległo 280 budynków w tym 216 całkowicie. Najtragiczniejszy w skutkach okazuje się pożar powstały w dniu 31 lipca we wsi Zdziłowice II gdzie spłonęło 128 budynków.
Latem 1973 roku rozpoczyna się nadbudowa pietra miejscowej strażnicy pożarnej. Wiele prac szczególnie niefachowych, wykonują społecznie pracownicy Komendy.
Z
nów nieparzysty rok daje o sobie znać. W powiecie powstaje 43 pożary, w których spaleniu ulega 105 budynków. W 1974 roku w Janowie Lubelskim zostaje powołana Zawodowa Straż Pożarna
Z dniem 1 czerwca 1975r. dokonany został nowy podział administracyjny kraju,
Komenda Powiatowa wchodzi w skład województwa tarnobrzeskiego. Na bazie Komendy Powiatowej Straży Pożarnej powstaje Komenda Rejonowa Straży Pożarnych która swym działaniem obejmuje dodatkowo gminy byłego powiatu kraśnickiego: Batorz, Gościeradów , Szastarkę, Trzydnik i Zaklików. Na terenie, których działa 113 jednostek Ochotniczych Straży Pożarnych.
Jedną z ważniejszych dat wpisaną w historię tutejszej straży pożarnej jest data 21 maja 1989r. nadania miejscowej Zawodowej Straży Pożarnej sztandaru w związku z obchodami 15–lecia powołania Zawodowej Straży Pożarnej w Janowie Lubelskim.
W związku z reorganizacją struktur straży pożarnych, na mocy ustawy z dnia
24 sierpnia 1991 roku o Państwowej Straży Pożarnej, z dniem 1 lipca 1992 r. Zawodowa Straż Pożarna przekształciła się w Państwową Straż Pożarną. W dniu 31 grudnia 1993r. w stan spoczynku przechodzi bryg. Henryk Dyguś.
Z dniem 1 stycznia 1994r. na stanowisko powołany zostaje st. kpt. inż. Benedykt Stachyra.
Z dniem 1 stycznia 1995 roku na terenie powiatu janowskiego rozpoczyna się organizacja Krajowego Systemy ratowniczo Gaśniczego. Pierwszymi jednostkami Ochotniczych Straży Pożarnych włączonymi do KSRG są jednostki OSP Godziszów II, OSP Batorz. W dalszej kolejności w 1997 roku zostają włączane jednostki OSP Potok Wielki, OSP Modliborzyce OSP Krzemień I, OSP Dzwola, OSP Chrzanów, OSP Andrzejów,. W roku 2005 do systemu zostaje włączona OSP Wólka Ratajska następnie w 2012 roku OSP Biała i w 2015 roku OSP Potok Stany. Obecnie na terenie powiatu funkcjonuje 12 jednostek OSP włączonych do KSRG.
Z dniem 1 stycznia 1999 r. zgodnie z ustawą administracyjną kraju Komenda Rejonowa PSP staje się Komendą Powiatową PSP w Janowie Lubelskim. Janowska straż rozbudowuje się, funkcjonariusze stale podnoszą swoje kwalifikacje zawodowe oraz sprawność fizyczną. Szybko rozwinęły się i ciągle rozwijają wszelkie dziedziny ratownictwa specjalistycznego: chemicznego, ekologicznego, technicznego, medycznego i innych.
W dniu 31 sierpnia 2006 r. r. w stan spoczynku przechodzi bryg. Benedykt Stachyra, a na jego miejsce powołany zostaje st. kpt. Grzegorz Pazdrak, który pełni obowiązki do dnia dzisiejszego.
Janowska Zawodowa Straż Pożarna a od 1992 r Jednostka Ratowniczo Gaśnicza PSP niosła ofiarną pomoc wszystkim potrzebującym. Wykazywała się wielkim zaangażowaniem w zakresie pozyskiwania coraz nowocześniejszego sprzętu pożarniczego. Strażacy wykonywali wiele zadań gospodarczych we własnym zakresie, budując czy remontując budynki, konserwując sprzęt oraz poprawiając warunki służby.
Prowadzona jest aktywna działalność w zakresie pozyskiwania sprzętu i środków pozabudżetowych. Efektem tego jest bogata baza sprzętowa, która sfinansowana została głównie ze źródeł pozabudżetowych, zwłaszcza programów unijnych. Do największych sukcesów w tej dziedzinie zaliczyć należy realizację trzech programów współfinansowanych ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego województwa lubelskiego pn. „Poprawa bezpieczeństwa chemiczno-ekologicznego na obszarach Lasów Janowskich, Puszczy Solskiej i Roztocza”, „Ochrona naturalnych ekosystemów leśnych południowej części Lubelszczyzny”, „Rozbudowa systemu teleinformatycznego na potrzeby akcji ratowniczo-gaśniczych na terenie powiatów: janowskiego, kraśnickiego i świdnickiego”.
Realizacja projektów w ramach konsorcjum czterech Komend Powiatowych PSP pozwoliła na zakup ośmiu samochodów ratowniczo – gaśniczych po dwa samochody ratowniczo – gaśnicze dla każdej komendy. Jak również pozwoliła na gruntowną modernizację systemów teleinformatycznych trzech komend powiatowych.
Środki finansowe pozyskiwane ze środków samorządowych, funduszy ochrony środowiska i innych źródeł pozwoliły na przeprowadzenie modernizacji zaplecza technicznego i zakup samochodów specjalnych.
Dostrzegając potrzeby społeczne w zakresie bezpieczeństwa, staramy się dostosowywać bazę sprzętową, umiejętności ratownicze i stosowane technologie do zmieniających się uwarunkowań cywilizacyjnych.
W 2016 roku mija okrągła 60 rocznica powołania Komendy Powiatowej państwowej Straży Pożarnej w Janowie Lubelskim. Jest to okazja do uhonorowania wielu pokoleń strażaków, którzy tworzyli i budowali ochronę przeciwpożarową na terenie powiatu janowskiego.
Z inicjatywy społeczeństwa ziemi janowskiej podjęta została inicjatywa nadania sztandaru dla Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Janowie Lubelskim. Przyznanie sztandaru Komendzie Powiatowej PSP w Janowie Lubelskim, będącej kontynuatorką działalności janowskiej Ochotniczej Straży Pożarnej, podczas obchodów 60-lecia jej powstania będzie największym wyróżnieniem i uznaniem dla służby czynnych strażaków oraz podziękowaniem dla strażaków emerytów.
Powołany został Społeczny Komitet Fundacji Sztandaru na czele którego stanął Poseł na Sejm Rzeczpospolitej Polskiej pan Jerzy Bielecki. W skład Komitetu weszli również samorządowcy powiatu janowskiego.
W dniu 29 maja 2016 roku zaplanowana jest uroczystość Wojewódzkich Obchodów „ Dnia Strażaka” połączona z jubileuszem 60- lecia powołania Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Janowie Lubelski oraz z wręczeniem sztandaru dla komendy.